Τρίτη 11 Σεπτεμβρίου 2012

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΒΙΑΣ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ




Μαρία Παπαδοπούλου, Σταματία Γκατζώρη, Φλώρα Αστεριάδου
Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Παιδιών κι Εφήβων (ΚΙΜΟΨΥΠΕ) Ψυχιατρικού  Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης (Ψ.Ν.Θ.)


ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Στα πλαίσια της λειτουργίας της ΚΙΜΟΨΥΠΕ και μετά από αίτημα του Δήμου Πυλαίας -Χορτιάτη, ξεκίνησε πιλοτικά η εφαρμογή του συγκεκριμένου προγράμματος σε Δημοτικά Σχολεία του Δήμου.


ΣΚΟΠΟΣ
Το Πρόγραμμα Πρόληψης Συγκρούσεων και Βίας (ΠΠΣΒ) βασίστηκε στο Πρόγραμμα Ελέγχου Συγκρούσεων (ΠΕΣ) των Τριλίβα και Chimienti (1998), το οποίο στοχεύει στη συναισθηματική και κοινωνικο-γνωστική ανάπτυξη των παιδιών, με σκοπό τη βελτίωση της συμπεριφοράς τους στην καθημερινή πραγματικότητα. Σκοπός του ΠΠΣΒ είναι η ευαισθητοποίηση των μαθητών πάνω σε θέματα βίας κι επιθετικής συμπεριφοράς, για να μπορούν να μπαίνουν στη θέση του άλλου και να ελέγχουν τη συμπεριφορά τους, καθώς επίσης η ενημέρωσή τους για τρόπους αντιμετώπισης δύσκολων καταστάσεων.


ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ
Το ΠΠΣΒ ολοκληρώθηκε σε όλες τις τάξεις 2 Δημοτικών Σχολείων του Δήμου Πυλαίας-Χορτιάτη και προσαρμόστηκε ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα των παιδιών. Η διάρκεια του ήταν 2 διδακτικές ώρες σε κάθε τμήμα. Αναλυτικότερα, ακολουθήθηκε η παρακάτω διαδικασία:

  • Ομαδική συζήτηση για τη βία και την επιθετική συμπεριφορά με απόψεις μαθητών και παραδείγματα. Έγινε καταγραφή των απόψεων των μαθητών στον πίνακα της τάξης.

  • Χρήση οπτικοακουστικού υλικού (4 εκπαιδευτικά βίντεο μικρής διάρκειας), με περιεχόμενο την πρόληψη της βίας στα σχολεία και στη συνέχεια έγινε συζήτηση με τους μαθητές.

  • Λίστα συγκρούσεων, όπου τους ζητήθηκε να καταγράψουν γεγονότα που τους προκαλούν ‘πόνο’ ή θυμό και ποια η αντίδρασή τους. Συζήτηση για τα συναισθήματά τους και για τις επιπτώσεις της επιθετικής συμπεριφοράς.

  • Ομαδική συζήτηση για τρόπους αντίδρασης σε καταστάσεις βίας και επιθετικής συμπεριφοράς. Οι μαθητές έκαναν τις δικές τους προτάσεις και στη συνέχεια, τους δόθηκε έντυπο υλικό για τη διαχείριση καταστάσεων βίας.

  • Βιωματική άσκηση για την αυτό-εικόνα και αυτό-εκτίμηση. Ζητήθηκε από τους μαθητές να γράψουν σε ένα χαρτί Α4 το όνομά τους και ό,τι άλλο θέλουν για τον εαυτό τους. Κρατώντας το χαρτί πάνω τους για όλη τη διάρκεια της σχολικής μέρας, τους προτάθηκε να σχίζουν ένα μικρό μέρος της κάθε φορά που κάποιος καταπατά τα δικαιώματά τους, ή αδιαφορεί για τα συναισθήματά τους. Σε επόμενη συνάντηση έγινε συζήτηση για τα συναισθήματά τους.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Οι μαθητές απέκτησαν μια σφαιρική ενημέρωση και αντίληψη για τη βία και την επιθετική συμπεριφορά. Είχαν ενεργό συμμετοχή και εκδήλωσαν ενδιαφέρον για το ΠΠΣΒ. Φάνηκε ότι εκείνο που τους κέντρισε παραπάνω το ενδιαφέρον ήταν το οπτικοακουστικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε, καθώς οι πληροφορίες ήταν πιο έντονες και άμεσες. Από τα λεγόμενα των μαθητών προέκυψε ότι η βιωματική άσκηση τους βοήθησε να μπορούν να μπαίνουν στη θέση του άλλου και να ελέγχουν τη συμπεριφορά τους, καθώς επίσης να μπορούν να αντιμετωπίζουν τέτοιες καταστάσεις. Επίσης, σχημάτισαν μια ιδέα για το πόσες προκλήσεις δέχεται η αυτοεκτίμησή τους καθημερινά κι έτσι κατανόησαν πόσο σημαντικό είναι να σεβόμαστε τα δικαιώματα και τα συναισθήματα των γύρω μας.


ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Μετά την ολοκλήρωση του ΠΠΣΒ, προέκυψε η ανάγκη για παραπάνω ενημέρωση των μαθητών σε θέματα αγωγής υγείας, καθώς επίσης ατομικής και ομαδικής συμβουλευτικής κάποιων παιδιών.


Βιβλιογραφία
Τριλίβα Σ, & Chimienti G. (1998). «Πρόγραμμα Ελέγχου των Συγκρούσεων». Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα.



Αναρτημένη ανακοίνωση στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Κινητών Μονάδων Ψυχικής Υγείας, Μέτσοβο, 7-9 Οκτωβρίου 2011